CNG’li Araçlar

CNG’li Araçlar | CNG’li Araçlar Hangileridir?

CNG’li araçlar özellikle çevresel faktörleri göz önünde bulunduran ve benzine alternatif yaratmak isteyen ülkeler tarafından desteklenmekte ve kullanımı teşvik edilmektedir. Türkiye’de ise ağırlıklı olarak belediyelerin  filosundaki kent içi toplu taşıma araçlarında tercih edilmektedir. CNG’li araçların diğer ülkelerdeki kadar tercih edilmemesinin en büyük nedeni ise doğalgaz dolum istasyonu sayısının sınırlı kalmasıdır.

CNG SİSTEMİ

CNG sistemi, doğalgaz altyapısı olmayan yerlerdeki kişi veya kuruluşların doğalgazın faydalarına kavuşması için gerçekleştirilir. Bu sistem ile özel stok ünitelerine sıkıştırılıp doldurulan gaz, bu iş için özel olan kamyon, çekici ve TIR’lar ile taşınır, kullanıcıların ayağına kadar götürülür. Bu sistem “CNG sistemi”dir. CNG sistemi, tüm enerji kullanım alanlarında rahatlıkla uygulanabilen bir sistemdir. Bu sayede doğalgazdan isteyen herkes, istediği her yede faydalanabilir.

CNG’Lİ ARAÇ NEDİR?

CNG’li araç, ana yakıt olarak sıkıştırılmış doğalgazı kullanan araçlardır. Araç üreticileri özellikle son yıllarda daha temiz, güvenli ve ucuz olması nedeniyle fabrika çıkışlı CNG’li araç üretimine hız vermişlerdir. Direkt doğalgazlı olarak üretilen araçların yanı sıra bir başka akaryakıt sistemi ile üretilmiş olup doğalgaz kullanılması için araçlarda dönüşüm de yapılabilmektedir.

CNG’Lİ ARAÇ NE DEMEK?

CNG’li araç ne demek sorusunun yanıtını arayanlar da yaptıkları araştırmanın sonucunda sadece doğalgazla çalışan araçlar cevabına ulaşırlar.

Temelde 3 tip doğalgazlı araç vardır,  ayrım ise aracın kullandığı yakıt sistemine göre yapılır

• Özel: Araçlar sadece doğal gazlaçalışacak şekilde tasarlanmıştır.
• Bi-yakıt: Araçların doğal gaz veya benzinle çalışmasını sağlayan iki ayrı yakıt sistemi vardır. Hafif ticari araçlarda genellikle özel veya iki yakıtlı sistemler kullanılmaktadır.
• Çift yakıt: Bu araçlarda doğal gazla çalışan ancak ateşleme yardımı için dizel yakıt kullanan yakıt sistemleri bulunur. Bu sistem daha çok ağır vasıta araçlar için geçerlidir.

CNG GAZ

CNG gaz, sıkıştırılmış doğalgaz anlamına gelmektedir. Açılımı “Compressed Natural Gas” olan CNG’nin özellikle araçlarda dönüşüm fiyatının yüksekliği ve dolum istasyonu kurlum maliyetlerinin yüksek olması gibi dezavantajları vardır. Ancak özelikle ticari araçlarda doğalgaz dönüşümü için ilk yatırım yapıldıktan sonra,  CNG kullanımı sayesinde oluşacak tasarruf ilk yatırım maliyetinin çok kısa bir süre içinde amorti edilmesini sağlar. Doğalgazın benzinli araçlarda yüzde 60,  dizel araçlarda ise yüzde 30 tasarruf sağlaması tercih edilirliğini artırmaktadır.

CNG gaz araçlarda tankların içinde depolanır. Türkiye’de CNG, ağırlıklı olarak belediye otobüslerinde kullanılırken, gaz otobüsün üzerindeki depoda tutulur. Doğalgazın düşük enerji yoğunluğu nedeniyle CNG araçlarının menzili genellikle alternatif olduğu yakıt sistemlerine göre. Ancak ek depolama tankları ile menzili artırabileceği dibi dolum istasyonun artırılması ile bu sorunun üstesinden gelinebilir. Araçlar 1 m3 CNG ile yaklaşık 12 km yol yapabilirken, doldurulan gazın ağırlığına ve enerji içeriğine bağlı olarak bu menzil artırılabilmektedir.

CNG’Lİ ARAÇLAR HANGİLERİDİR?

CNG’li araç sayısı dün0yada hızla artmaktadır ve doğalgazla çalışan araçlar da çeşitlenmektedir.  Otomotiv sanayisinde her türlü araçlarda kullanılan CNG, TIR, kamyon, kamyonet, otobüs, minibüs, araba gibi her türlü ulaşım aracında kullanılabilir.  Günümüzde; CNG ile çalışan araçlar arasında;

• Otomobiller,
• Şehir içi ve şehirlerarası otobüsler,
• Şehir içi lojistik araçları, araç filoları,
• Çöp kamyonu, yol süpürgesi gibi araçlar,
• Ağır vasıtalar, askeri ve kamu hizmet araçları,
• Tekne, feribot, deniz taksiler,
• Trenler, motorsikletler, triportörler,
• Uçaklar ve her türlü apron araçları,
• İş makineleri ve hafriyat kamyon filoları, forkliftler bulunmaktadır.

2019 yılı itibariyle dünyada 28 milyondan fazla araçta CNG kullanılmaktadır. CNG ile çalışan araçların en çok olduğu ülkeler 5 milyon adet ile Çin, 4 milyon adet ile İran, 3 milyon adet ile Hindistan, Pakistan  ve Arjantin, 1.8  milyon adet ile Brezilya 1 milyon adet ile ve İtalya oldu. İtalya doğalgazlı araçların Avrupa’daki öncüsü olarak kabul edilmektedir. Amerika’da 150 bin, Almanya’da ise 100 bin araç CNG ile çalışırken Türkiye’de bu rakam 4 binler civarında seyrediyor.

CNG ARABA

CNG araba yakıtı olarak da kullanılmaktadır. Depolama kapasitesi ağır taşıtlara oranla kısıtlı ve sınırlı olduğu için CNG ile çalışan otomobil sayısı dolum istasyonun az ülkelerde beklenenin altında kalmıştır. Sadece doğalgaz dolum istasyonu sayısının yüksek olduğu ülkelerde CNG’li araba sayısı diğer ülkelere oranla daha fazladır. Dolum istasyonlarının yol güzargahında yoğun olarak bulunması depolama kapasitesinin az olmasının yarattığı dezavantajı ortadan kaldırmaktadır. Araç üreticileri son yıllarda doğalgazlı araç üretimine ağırlık verirken, FIAT, Audi, Volvo, Volkswagen ve Mercedes-Benz CNG’li otomobil üretimi de gerçekleştirmektedir.  Türkiye’de CNG ile çalışan otomobil sayısı 450 civarındadır.

CNG OTOBÜS

CNG otobüs yakıtı olarak da kullanılmaktadır. Özellikle Türkiye’de CNG  belediyelerin filosunda yer alan kent içi toplu taşıma otobüslerinde kullanılmaktadır CNG ile çalışan otobüs İstanbul, Ankara, Kayseri,  Adana, Konya, Gaziantep, Sakarya, Bursa, Eskişehir, Kocaeli ve Düzce Belediyeleri’nin filosunda yer almaktadır. Son verilere göre, Türkiye’de doğalgaz ile çalışan 3 bin civarında otobüs vardır ve bu otobüslerin neredeyse hepsi belediyelere aittir. Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin otobüs filosunun CNG’ye geçişi 2006 yılında başlatılmıştır ve CNG’li araçlar beş farklı bölgede de mazotla çalışan araçların sayısını geçmiştir. 2019 yılı itibariyle Ankara Büyükşehir Belediyesi’nin otobüs filosunda bin 554 tane araç bulunurken, toplam otobüslerin yüzde 83’ü CNG’lidir.

Türkiye’de şehirlerarası otobüslerde doğalgaz kullanılmamasının nedeni ise yetersiz menzil ile ve otobüslerin dolum istasyonu olması nedeniyle uzun yolda yakıt ikmali yapamamasıdır. Buna karşılık dünyada CNG kullanımı en yüksek ülkelerden biri olan Hindistan’da uzun mesafe taşımacılığında da CNG ile çalışan otobüs kullanılmaktadır.

Avrupa’nın pek çok ülkesi ve metropolünde ile Amerika Birleşik Devletleri ile Pakistan İran gibi ülkelerde otobüslerde CNG kullanılmaktadır. Örneğin Kaliforniya’da öğrenci servis araçlarında CNG‘li otobüs kullanım zorunluluğu vardır.

Türkiye’de BMC, TEMSA, KARSAN, TCV, GÜLERYÜZ ve MAN gibi firmalar CNG otobüs üretimi gerçekleştirmektedir. İstanbul’da üretim yapan Mercedes Benz Türk de CNG otobüs için 1.3 milyon Euro’luk yatırım yaptığını açıkladı.

CNG KAMYON

CNG kamyon için de kullanılan bir yakıttır. Bu nedenle Volvo, Scania, Iveco, Ford gibi global araç üreticileri CNG  ile çalışan kamyon da üretmiş ve kullanıma sunmuşlardır. Türkiye’de 250 civarında kamyon CNG ile çalışırken, dünyada CNG’nin kamyonlarda kullanımı daha sık görülen bir uygulamadır.  Dünyadaki doğalgazlı araçların yaklaşık yüzde 5’i otobüs ve kamyonlardan oluşmaktadır.

Örneğin Türkiye’nin ilk CNG’li atık kamyonlarını kullanan Bolu Belediyesi olmuştur. Bu kamyonlar Madrid’in yanı sıra İtalya’da kullanılmaktadır.

CNG DÖNÜŞÜM

CNG dönüşüm CNG kullanmak üzere üretilmemiş araçların, doğru ekipman kullanılarak sıkıştırılmış doğalgaz kullanabilir hale getirilmesi işlemidir. Bu işlemi yapan şirketler hem dünyada hem de Türkiye’de mevcut ama CNG dönüşüm maliyeti ise yüksek. Araçların doğal gaz dönüşümünde; tüp, regülâtör, gaz karıştırıcı, emniyet valfı ve elektronik kontrol ünitesi kullanılmaktadır. Herhangi bir olumsuz durumla karşılaşmamak için detaylı bir araştırma yapıp, konusunun uzmanı olan şirketlerden destek almakta her zaman fayda vardır.

LPG’Lİ ARAÇ CNG’YE DÖNÜŞÜR MÜ?

LPG’li araç CNG’ye dönüşür mü sorusunun cevabı sıklıkla aranmaktadır. Doğalgaz (CNG) dönüşümü benzinli, dizel ve LPG’li taksi minibüs, otobüs, kamyon ve TIR gibi her tür araç için kolaylıkla yapılmaktadır. Bu işlem için işin uzmanı olan CNG dönüşüm firmaları ile çalışmak en doğrusudur. 

CNG’Lİ ARAÇ SAYISI NASIL ARTAR?

CNG’li araç kullanımı dolum istasyonu sayısının artışına paralel yükselebilir. Türkiye bu rakamlar açısından dünyanın bir hayli gerisindedir. 2018 yılı itibariyle dünya çapında 30 bini aşkın ikmal istasyonu bulunmaktadır. Türkiye’de 2019 yılı itibariyle yaklaşık 13 bin akaryakıt ve 10 bin LPG istasyonu bulunurken, CNG dolumu yapan istasyon sayısı yaklaşık 16’dır. Bu istasyonlar Naturelgaz ve Socar’a aittir. Naturalgaz’ın istasyonları Adapazarı, İzmir, Bursa, Bolu, Rize, Kayseri, Konya, Afyon, Çorlu, Antalya, Osmaniye’de bulunurken, Socar’ın istasyonları İstanbul-İzmir ve İstanbul- Ankara-Mersin hattı üzerindedir.  CNG dağıtım yapan şirketlerin sayısı ise 6’dır. Türkiye özelinde CNG’li araç kullanımının artışı için dolum istasyonlarının sayısının artması ilk olması gerekendir.